Aşılama (IUI)

IUI nedir?

IUI (Aşılama), kadına yumurta büyütücü tedavi uygulanıp, yumurta takibi yapılıp yeterli büyüklüğe ulaşan yumurtanın çatlatılması ve erkekten alınan sperm hücresinin, yumurtlama döneminde kadının rahim içerisine verilmesi işlemidir. Bu tedavi, yumurtlama bozukluğu olan ve/veya sperm hücrelerinin rahim yoluyla tüplere geçerek yumurta hücresini döllemesinde problem yaşayan çiftlere önerilebilir.

Aşılama kimlere uygulanır?

Sperm sayı ve hareketliliği yetersiz olan hastalar
Ereksiyon (penisin sertleşmesi) bozuklukları
Retrogad ejekülasyon (boşalmanın penis ağzı yerine zıt yönde idrar kesesi içine olması)
Kadın hastaların sperm hücrelerine zarar veren antikorlara sahip olması
Yumurtlama bozukluğu olan hastalar
Sebebi açıklanamayan kısırlık yaşamakta olan hastalar

Aşılamanın uygulanabilmesi için, hastanın tüplerinden en az bir tanesinin açık olması, sperm hücrelerinin sayı, hareket ve morfolojisinin (normal görünümlü sperm yüzdesi) de aşılama yapılabilecek sınırlar dahilinde olması gerekmektedir.

Aşılama İçin Hazırlık Dönemi

Aşılama döneminde, yumurtalıkların uyarılması amacıyla dışarıdan ilaç verilmektedir. Bu verilen ilaçların hedefi yumurtalıklarda sağlıklı bir şekilde folikül (içinde yumurta hücresi bulunduran yapı) gelişimini sağlamaktır.

Yumurta Gelişimi Takibi

Ultrasonografi ve hormon analizi ile yumurta gelişimi takip edilmektedir. USG de denilen ultrasonografi, yumurta hücresinin boyutlarını takip etmeye yardımcı olur. Bu boyut takibi tedavi için çok önemlidir, çünkü folikül büyüklüğü 17-18 mm civarına geldiğinde, çatlamaya hazır hale gelmiş demektir. Hormon analizinde ise östrojen ve LH hormonlarının ölçümleri yapılmaktadır. Östrojen hormonunun artması, sağlıklı bir folikül gelişimini göstermektedir. LH hormonu ise yumurtlama döneminde ani bir yükselme göstererek folikülün çatlamasına ve yumurta hücresinin serbestleşmesine sebep olmaktadır. Serbestleşen yumurta hücresi tüplere geçtikten sonra sperm hücresi tarafından döllenir. LH hormonundaki beklenmeyen bir yükseliş yumurtanın erken çatlamasına ve aşılama işleminin yapılamamasına sebep olabileceğinden bu ölçümler takipte çok büyük önem taşımaktadır.

Takip Sıklığı

Hasta adetin 3-5. günlerinde ilaçları kullanmaya başlar. 8-9. günlerde USG ve hormon tahlillerine başlanarak doz ayarlaması yapılır ve bundan sonra gün aşırı takibe devam edilir.

Yumurtalama zamanı nasıl belirlenir?

Folikül büyüklüğü USG’de 18-20 mm’ye ulaştığında, HCG hormonunun dışarıdan iğne yardımıyla verilmesiyle çatlatılır. Bu hormon folikülün çatlamasını ve yumurta hücresinin serbestleşmesini sağlamaktadır.

Yumurtlama dönemine yakın zamanlarda ağrı kesiciler çok gerekmedikçe kullanılmamalıdır. Birçok ağrı kesici yumurtlamayı olumsuz yönde etkiler.
Tedavi sürecinde cinsel hayata devam edilebilir.
Eğer sürekli kullandığınız bir ilaç var ise, tedavinizin başlangıcında lütfen doktorunuza bildiriniz.
Doktorunuzun bilgisi olmadan kesinlikle ilaç kullanmayınız.
Radyasyondan uzak durunuz (röntgen filmi vb.).

Aşılama Zamanı

Aşılama günü erkekten alınan sperm numunesi bir dizi işlemden geçirilip, yumurta hücresini dölleme ihtimali en yüksek olan sperm hücreleri ayrılarak kateter adı verilen plastik bir kanül yardımıyla rahim içerisine enjekte edilmektedir.

Aşılama anestezi gerektirmeyen ve ağrısız bir işlemdir.
Ortalama 10 ile 15 dakika arasında sürer.
Aşılama günü rahim içi zarını destekleyici ek ilaçlar verilebilir.
Aşılama işleminin tamamlanmasının ardından klinikten ayrılabilirsiniz.
İşlem sonrası cinsel hayatınızda herhangi bir kısıtlama yapmanıza gerek yoktur.
Eğer beklenmeyen bir vajinal kanamanız olursa lütfen doktorunuza başvurunuz.

Tedavinin Riskleri

Çoğul gebelik: Aşılama işlemi için kullanılan ilaçlar yumurtalıklarda birden fazla folikül gelişimine sebep olabileceğinden, çoğul gebelik oranında bir artış olmaktadır.

Hiperstimülasyon sendromu: yumurtalıklarda büyüme ve şiddetli vakalarda ender olarak karında su toplanmasına sebep olabilmektedir.

Yumurtalıkların kullanılan ilaçlara cevap vermemesi: Ender olarak yumurtalıklar kullanılan ilaçlara yetersiz cevap verebilir, bu da o ay aşılamanın yapılamamasına sebep olur.

Folikülün erken çatlaması: LH hormonunun beklenmeyen yükselişi sebebiyle folikül çatlaması beklenenden daha erken olabilir, bu da aşılamanın o ay yapılamamasına sebep olur.

Başarı Şansı

Aşılama tedavisinin başarı şansı, tedavi başına %15-20 civarındandır. Eğer erkek partnerin sperm sayısı normal sınırlar içerisindeyse ve kadının tüpleri sağlıklı ise bu şans bir yıl içerisinde birkaç denemeden sonra %50 civarına kadar ulaşabilir. Ortalama olarak 3-4 aşılama siklusu denendikten sonra başarılı olunamazsa tüp bebek (IVF) tavsiye edilmektedir.

Aşılamanın başarılı olmamasının nedeni nedir?

Aşılama tedavisinde yumurta oluşturulup çatlama zamanı ayarlansa da, verilen spermin yumurtaya ulaşıp döllemesi, tüpte embriyo oluşması ve oluşan embriyonun rahme ilerleyip tutunması gerekir. Bu aşamalardan bir veya birkaçında oluşacak sıkıntılar aşılamanın tutmamasına neden olur.

Aşılama